Lees hier het Actieplan MaaS.
1. Waarom is MaaS zo belangrijk voor onze maatschappij?
‘Vroeger verplaatsten mensen zich in het algemeen over korte, redelijk overzichtelijke afstanden. Die kon je vaak met één modaliteit - een fiets, een auto - eenvoudig overbruggen. Maar de maatschappij is complexer geworden, de wegen zijn vol en het verkeer loopt vast. Intussen neemt de vraag naar mobiliteit toe. Om in die groeiende behoefte te voorzien heeft men meer vervoersmodaliteiten nodig. Want het wordt steeds moeilijker mobiliteit met één modaliteit te forceren. Door diverse modaliteiten en businesscases te integreren tot rendabele, digitaal toegankelijke mobiliteitsdiensten wordt MaaS voor een steeds grotere groep mensen een goed alternatief.’
‘In grote steden zie je dat al gebeuren en zijn er diverse goede alternatieven voor het bezit van de eigen auto. Daar wordt bijvoorbeeld driftig geëxperimenteerd met deelauto’s. Maar je kunt ook denken aan de NS Business Card, die vervoer van deur-tot-deur regelt, bijvoorbeeld met Greenwheels. De Finse mobiliteitsdienst Whim vind ik ook een mooi voorbeeld: voor een vaste prijs per maand krijg je al het deur-tot-deur-vervoer dat je nodig hebt. Al deze alternatieven passen in een algemene maatschappelijke trend, waarin steeds meer mensen minder belang hechten aan bezit.’
2. Wat kun je vertellen over de Taskforce MaaS?
‘De Taskforce MaaS is een samenwerking van meer dan 40 publieke en private partijen. De Taskforce is in 2015 opgericht om de ontwikkeling van MaaS nationaal en internationaal te versnellen door aansprekende businesscases en pilots, en bundeling van kennis. Dat is nodig omdat grootschalige invoering van MaaS alleen onder voorwaarden mogelijk is en omdat barrières die de invoering en opschaling van MaaS belemmeren, bij de overheid moeten worden geagendeerd.’
3. Wat zijn die belangrijkste voorwaarden en barrières?
Fiscaliteit
‘Ten eerste moet er speelruimte komen om MaaS - het gebruik van mobiliteit - fiscaal net zo te behandelen als bezit van mobiliteit. Ik geef een voorbeeld. De mobiliteit van werknemers met een leaseauto wordt grotendeels betaald door de werkgever. Die werknemers zouden er met MaaS in het huidige fiscale systeem op achteruit gaan. De leaseauto is fiscaal gunstig voor de werkgever, omdat voor deze auto’s BTW-aftrek geldt. Maar als de werkgever niettemin zou besluiten om de mobiliteit van werknemers via MaaS te organiseren, verandert de situatie voor de werknemer. Over de vergoeding voor MaaS die de werkgever aan de werknemer uitkeert, moet de werknemer immers inkomstenbelasting betalen. En dat betekent een hogere heffing dan de weg via de fiscale bijtelling van de leaseauto. De Taskforce vindt dat er ruimte voor pilots moet komen om te experimenteren met fiscale regels.’
Level playing field
‘Ten tweede is de mobiliteitsmarkt op dit moment door wetgeving, concessies en abonnementen verkokerd. Als je een mobiliteitsmarkt voor serviceproviders wil realiseren, moet de overheid deze verkokering opheffen door voorwaarden te scheppen. Zo kan de overheid eisen stellen aan de toegang tot diensten van vervoerders voor serviceproviders, zodat er een level playing field (markt waarin voor alle spelers dezelfde regels gelden, red.) ontstaat. De Taskforce stelt dan ook voor om de huidige concessievormen van het openbaar vervoer voor te bereiden op een level playing field met service providers. Dat doen we door MaaS bij de overheid te agenderen en door onderzoek te doen naar diverse scenario’s om een level playing field te bereiken. Zweden (open mobility integratie framework) en Finland (nieuwe transportwetgeving) hebben al goede stappen gezet die als voorbeeld kunnen dienen.’
Data
‘Het delen van data is daarbij weliswaar niet de allergrootste drempel, maar wel heel essentieel. Om MaaS naadloos te laten werken heb je elkaars real time reisgegevens - denk aan beschikbaarheid van mobiliteit, tijden, betalingsgegevens - namelijk nodig. We moeten dus voorkomen dat een vervoerder zijn data afsluit om andere partijen buiten de markt te houden. Om een open markt te faciliteren, dient de overheid hiervoor uniforme spelregels vast te stellen.’
4. Hoe zorgt de Taskforce ervoor dat mensen gaan inzien dat MaaS een verbetering is?
‘We kunnen bijvoorbeeld communiceren over geslaagde businesscases en pilots. Maar we denken vooral dat serviceproviders heel goed in staat zijn om zelf aan hun klanten uit te leggen wat de voordelen van MaaS zijn. Als je een mobiliteitsdienst aanbiedt die van begin tot eind naadloos verloopt, zul je zien dat de mensen daar in groten getale op afkomen.’
5. Waar staan we nu en wanneer komt jouw MaaS-droom uit?
‘Een belangrijk doel hebben we al bereikt: MaaS staat op de agenda van de overheid. Zo zijn marktpartijen uitgenodigd om mee te doen aan marktconsultaties ter voorbereiding van de aanbesteding van MaaS-pilots. Een andere mijlpaal is de lancering van de Smart Mobility Embassy, afgelopen zomer. Dit is de poort voor internationale partijen naar alle Nederlandse kennis en expertise op het gebied van slimme mobiliteit. De embassy kan helpen de ontwikkeling van MaaS op internationaal niveau te versnellen. Dat is nodig om schaalgrootte te realiseren. Bovendien houdt mobiliteit natuurlijk niet op bij de grens. Waar het nu vooral om gaat is het wegnemen van de eerder genoemde barrières.’
‘Je moet er niet aan denken, maar stel je voor dat een familielid acuut in het ziekenhuis beland. We willen er allemaal, en iedereen vanaf een andere locatie, op stel en sprong naar toe. Dat levert stress op. Dan is het natuurlijk heerlijk als je reis dankzij MaaS zonder sores tegen een redelijke prijs voor je wordt geregeld.’
Dit artikel is onderdeel van Smart Mobility Stories #11. Smart Mobility Stories is een gezamenlijke nieuwsbrief van AutomotiveNL, Connecting Mobility, DITCM Innovations, De Innovatiecentrale, SmartwayZ.NL en Rijkswaterstaat. Schrijf je in en ontvang Smart Mobility Stories zo’n 8 keer per jaar in je mail.
